بتن ریزی استخر

هنگامی که در دوران مدرن، استخرهای عمومی برای اولین بار رونمایی شدند، بتن، مهم ترین ماده مورد استفاده در ساخت آن ها بود و با گذشت بیش از صد سال، هنوز هم به طور مکرر مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه در سال های اخیر، استخرهای وینیل لاینر و استخرهای فایبرگلاس گزینه رقابتی فزاینده ای را برای سازه های بتنی سنتی ارائه می دهند. با این حال، هنوز هم استخرهای بتنی کارایی و طرفداران خاص خود را دارند. استخرهای بتنی، در داخل زمین حفر شده و از مخلوطی از آب، سیمان، ماسه و سنگدانه درشت (سنگ یا شن) برای پوشش کف استخر، استفاده می کنند. این ترکیب همان چیزی است که آن را با نام رایج بتن (Concrete) می شناسیم.

این کار در گذشته به روش های سنتی و با ریختن بتن بر کف استخر انجام می گرفت، اما امروزه اغلب از شیلنگ های سمپاش به جای روش های سنتی استفاده می گردد. پس از بتن ریزی نیز، اغلب بر روی آن، پوششی از گچ، سنگدانه یا کاشی قرار می گیرد تا شکلی زیباتر به آن ببخشد. این کار همچنین راه رفتن روی کف استخر را راحت تر می کند، زیرا بتن سطحی خشن و زبر دارد و پا را آزار می دهد. علاوه بر این، به مقاومت بتن در برابر آب و مواد شیمیایی کمک می کند. برخی از استخرهای بتنی نیز، به سادگی با استفاده از پوششی از رنگ های اپوکسی تکمیل می شوند. با این حال، این روش ممکن است دیوارها و کف را ناهموار نگه دارد و در نهایت نیاز به رنگ آمیزی مجدد داشته باشد.

بتن مخصوص استخر

استخرهای بتنی ممکن است استخرهای “گانیت” یا استخرهای “شاتکریت” نیز نامیده شوند. در این بخش قصد داریم به بررسی بتن مخصوص استخر و انواع آن و بررسی تفاوت ‌ها و شباهت‌ های بین بتن قدیمی ساده، گنیت و شاتکریت بپردازیم.

بتن ترکیبی است از آب، سیمان، ماسه و سنگدانه درشت که در ذرات ریز با یکدیگر ترکیب شده اند. تفاوت میان شن و ماسه و سنگدانه اغلب در اندازه ذرات و مواد تشکیل دهنده آن ها است. ماسه ای که در ساحل یا صحرا یافت می شود، معمولا از کوارتز یا سنگ آهک ساخته شده است، اما ذرات ماسه همیشه کوچکتر از شن هستند، حتی اگر ماسه و شن از مواد شیمیایی اولیه یکسانی تشکیل شده باشند. بتن خشک به عنوان مخلوط اولیه، از سیمان، ماسه و سنگدانه تشکیل می شود. اما آنچه در واقع بتن نامیده می شود، حاصل فرآیند ترکیب آب با مخلوط اولیه است. در این میان، نوع شاتکریت می تواند مخلوطی مرطوب یا خشک باشد، به شرطی که به وسیله شیلنگ پمپاژ شود. البته بتن نوع گانیت نیز با استفاده از شیلنگ پاشیده می شود، اما تا زمانی که اعمال شود، هنوز یک مخلوط خشک محسوب می شود.

با این حال، تفاوت های دیگری نیز میان گانیت و شاتکریت در استخرهای بتنی وجود دارد. استخرهای بتنی را می توان با دو نوع بتن شاتکریت یا گنیت ساخت. تفاوت آن ها، از زمانی آغاز می شود که بتن با آب مخلوط می گردد. همانگونه که گفتیم شاتکریت همیشه اشاره به بتن مرطوب دارد که قبل از بیرون ریختن از شیلنگ کاملا با آب مخلوط شده است. اما گانیت مخلوطی از بتن خشک است که در انتهای نازل با آب مخلوط شده و روی سطح نهایی پاشیده می شود. علاوه بر این، شاتکریت نوعی بتن است که در ساخت خانه ها نیز به کار گرفته می شود و از قبل در بشکه کامیون سیمان، با آب مخلوط شده است. این در حالی است که اکثر استخرهای بتنی با استفاده از بتن گانیت ساخته می شوند، زیرا می توان آن را به راحتی با ضخامت مورد نظر، بر روی سطوح پاشید.

انواع بتن مخصوص استخر

ممکن است شنیده باشید که به استخرهای بتنی، گانیت یا شاتکریت نیز گفته می شود. در واقع گانیت، محصولی است که با آن، مواد خشک را مخلوط کرده و در قیف قرار می دهند. سپس هوای فشرده، مواد را به سمت پایین می‌ کشد و قبل از خارج شدن از شیلنگ با آب مخلوط می گردد. سرعت آن نیز باعث ایجاد فشردگی می شود که چسبیدن مخلوط به دیواره ها و کف استخر کمک می کند. در مقابل، شاتکریت با آنچه که ما در مورد بتن فکر می کنیم، بیشتر مطابقت دارد. مواد خشک و آب در یک قیف از قبل مخلوط می شوند و این مخلوط با سرعت زیاد از سمپاش خارج شده و به دیواره ها و کف استخر می چسبد.

گانیت:

در هنگام استفاده از گانیت (مخلوط خشک) در ساخت استخر بتنی، سازندگان استخر، بتن خشک از پیش مخلوط شده را در یک قیف قرار می دهند تا مواد را به شیلنگ پمپاژ کننده برساند. هوای فشرده، مواد مخلوط خشک را از طریق شیلنگ خارج می کند و این نقطه ای است که در آن، بتن با آب مخلوط می گردد. تکنسین در اینجا می تواند مقدار آب مخلوط شده با مواد خشک را کنترل کند تا قوام بتن را در هنگام پاشیدن آن به دیوارها و کف استخر به خوبی مدیریت شود.

مزایای گانیت:

در بتن ریزی سنتی که معمولا در پیاده روها قابل مشاهده است، اگر بخشی از بتن پس از سفت شدن دیگری ریخته شود، به یکدیگر متصل نمی شود. اگر تا به حال پیاده رو هایی را دیده ‌اید که دارای ترک ‌ها یا نقص ‌هایی هستند، می توان گفت به این دلیل است که سازندگان مسئول، زمانی که نباید، استراحت کرده و یا کار را متوقف کرده اند. این در حالی است بتن گانیت، به یک تکنسین ماهر این امکان را می دهد که بتن را چندین بار بدون خطر اتصال سرد یا نقطه ضعف بر روی سطوح بپاشد. پاشش مواد با سرعت بالا از نازل گانیت تضمین می کند که هر دور بتن پاشیده شده، همچنان به یکدیگر متصل می شود. گانیت به طور کلی به سازندگان اجازه می دهد تا زمان بیشتری را برای تکمیل پروژه اختصاص دهند، زیرا می توانند در صورت نیاز متوقف شده و دوباره شروع کنند. علاوه بر این، گانیت نسبت به شاتکریت ارزان ‌تر است و می‌تواند منجر به خطاهای کمتری در فرآیند ساخت شود.

معایب گانیت:

فرآیند گانیت به یک تکنسین بسیار ماهر نیاز دارد. هر گونه خطا در نسبت بتن خشک (از جمله نسبت مواد تشکیل دهنده آن) و آب می تواند کیفیت دیوارها و کف بتنی استخر را خراب کند. همچنین مخلوط های خشک با ترکیب نادرست، گاهی اوقات می توانند لوله شیلنگ را مسدود کنند. گانیت همچنین مواد اضافی زیادی ایجاد می کند که به آن برگشت یا rebound می گویند. این یک نقص بزرگ است، زیرا نمی توان دوباره از مواد برگشتی استفاده کرد.

شاتکریت:

در مقابل، در هنگام استفاده از شاتکریت (مخلوط مرطوب) در ساخت استخر بتنی، سازندگان استخر، بتن مرطوب را در قیف قرار می دهند و از هوای فشرده برای شلیک مخلوط مرطوب از طریق شیلنگ استفاده می ‌کنند. هر دو نوع بتن گانیت و شاتکریت از نازل های فشار بالا استفاده می کنند تا اطمینان حاصل شود که بتن تا حد امکان متراکم تر می شود و هیچ حباب یا هوایی در ساختار بتن اعمال شده، باقی نمی ماند.

مزایای شاتکریت:

تکنسین هایی که از شاتکریت استفاده می کنند، باید مهارت بالایی داشته باشند، اما به اندازه افرادی که با گانیت کار می‌کنند به آموزش فنی نیاز ندارند، زیرا نیازی به نگرانی در مورد نسبت مخلوط خشک با آب در هنگام پاشیدن بتن وجود ندارند. شاتکریت یک پوشش قوی و یکدست را تشکیل می دهد و فرآیند ساخت آن معمولا زمان کمتری نسبت به فرآیند ساخت گانیت نیاز دارد.

معایب شاتکریت:

از آنجایی که شاتکریت از قبل مخلوط می شود، بنابراین باید به سرعت در یک روز و بدون توقف در ساخت و ساز استفاده شود. از این رو، تکنسین شاتکریت نمی تواند کار خود را متوقف کرده و دوباره شروع کند، زیرا هر بتن شاتکریت از پیش مخلوط شده، چه پاشیده شده باشد یا نه، به یک بتن جداگانه که از قبل خشک شده است، نمی چسبد. همچنین اگر بتن از پیش مخلوط شده، بیش از حد آب مصرف کند، ممکن است در آن ترک ایجاد شود. برخی از سازندگان، آب را به مخلوط در کامیون سیمان اضافه می کنند تا از سخت شدن آن در حین کار جلوگیری کنند. اما در مقابل این کار می تواند مقاومت بتن را به خطر بیندازد. به طور کلی در استفاده از شاتکریت، همه چیز به مهارت‌ های میکسر سیمان و کسی که ترکیبات را کنترل می ‌کند و همچنین به مهارت تکنسین پاشیدن بتن با نازل، بستگی دارد. علاوه بر این، شاتکریت اغلب گران تر از گانیت است.

با وجود موارد فوق، استفاده از گانیت یا شاتکریت اغلب بستگی به انتخاب سازندگان استخر داشته و هر دو می توانند در صورت استفاده صحیح، به یک استخر با کیفیت بالا منجر شوند. برخی از سازندگان، ترکیب خود را از قبل اندازه گیری کرده اند و می توانند آن را به سرعت اسپری کنند، بنابراین با شاتکریت راحت تر خواهند بود. سایر سازندگان ممکن است منابع لازم برای تکمیل بتن را در یک جلسه نداشته باشند. این سازندگان احتمالا از فرآیند گانیت استفاده خواهند کرد. بنابراین همه چیز به ترجیحات مالی و زمانی مصرف کننده و همچنین مهارت تیم سازنده وابسته خواهد بود.

بهترین عیار بتن برای استخر

پیش از هر چیز باید به این پرسش پاسخ داد که منظور از عیار بتن در اجزای استخر چیست؟ عیار بتن، اصطلاحی است که به منظور سنجش میزان سیمان استفاده شده در هر متر مکعب بتن، به کار می رود. بنابراین، عیار بتن 100، به معنی وجود 100 کیلوگرم سیمان در هر مترمکعب بتن خواهد بود. سازندگان استخرهای بتنی، ممکن است بتن را به صورت آماده تهیه کرده و یا به صورت دستی آن را آماده کنند. در هر دو صوت، توجه به تهیه بتن آماده از تولیدکنندگان معتبر و یا تهیه دستی توسط تکنسین های ماهر، از اهمیت به سزایی برخوردار است. زیرا همانگونه که گفتیم کیفیت و کارایی بتن و خصوص بتن شاتکریت مخصوص استخر، وابستگی بالایی به دقت و توانایی تکنسین آن، دارد.

اغلب سازندگان معتقدند بهترین عیار بتن برای استخر، عیار 400، همراه با دانه بندی استاندار است. همچنین لازم است بتن ریزی در بازه دمایی 15 تا 33 درجه سانتی گراد انجام شده و نهایتا 30 دقیقه پس از ترکیب، به محل استخر جهت بتن ریزی، منتقل گردد.

اما باید توجه داشت که حتی با استفاده از بتن با عیار مناسب نیز، ترکیب آب، همچنین از اهمیت بالایی برخودار است. برخی مصرف کنندگان به منظور استفاده ساده از تر از بتن، میزان آب ترکیبی را تغییر می دهند تا با رقیق شدن آن، زمان بیشتری برای مصرف و قالب بندی داشته باشند. این درحالی است که این کار، می تواند با کاهش چشمگیر استحکام بتن، موجب ترک خوردن و نشتی آن در آینده گردد.

مراحل ساخت استخر بتنی

بارهای قابل توجهی که بر روی سازه استخر بتنی وارد می شود، وزن زمین خارج از استخر و وزن آب موجود در داخل استخر را شامل می شود. نیروی رانش ایجاد شده، زمانی متفاوت است که آب در استخر به هدف تمیز کردن و نظافت استخر، تخلیه می شود. در ادامه این مقاله، روش گام به گام ساخت استخر بتنی را با در نظر گرفتن نیاز ضروری ساخت استخر شرح خواهیم داد. اگرچه توصیه های استاندارد از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است، اما به طور کلی، از یک اصل و الزامات ایمنی پیروی می کنند.

طراحی دیوارهای جانبی استخر، اغلب بر اساس مقررات منطقه جغرافیایی، صورت می گیرد. هنگامی که طراحی استخر کامل شد، مرحله ساخت آغاز می شود. ساخت استخر بتنی شامل مراحل زیر می باشد:

طراحی استخر:

طراحی استخر، اولین قدم برای ساخت آن است. ابتدا باید یک طرح مناسب، برای زمین مورد نظر انتخاب شود. طراحی استخر عموما شامل شکل، عمق، مساحت استخر، سیستم فیلتراسیون استخر و موتورخانه استخر و اندازه کلی آن می شود. مکان انتخاب شده برای استخر، همچنین باید برای تسهیل تعمیر و نگهداری منظم نیز، ایده آل باشد. توصیه می شود یک زمین مسطح انتخاب شود تا به کاهش هزینه های زیادی برای فرآیند حفاری و پر کردن آن، کمک کند. زمینی دور از درختان به جلوگیری از استخر پر از برگ کمک می کند. همچنین بهتر است که جهت استخر شنا(انواع شنا و فواید شنا) رو به آفتاب ساخته شود.

حفاری زمین:

هنگامی که طراحی و مکان برای ساخت استخر مشخص شد، مرحله بعدی حفاری منطقه برای آماده سازی ساخت است که اغلب توسط بیل های مکانیکی انجانم می گیرد. در اینجا باید مطمئن شد که منطقه، محصور و مجاور هیچ گونه زهکشی، خط برق یا خط آب نباشد و با در نظر گرفتن فضایی که کف استخر را اشغال می کند، منطقه حفاری شود. ابعاد برش خاک نیز باید طبق نقشه طراحی به دقت دنبال شود. این می تواند کمک کند که استخر در ابعاد دقیق و دلخواه ساخته شود.

ساخت پایه استخر:

ساخت پایه استخر یکی از مراحل ضروری است که بر عمر استخر تاثیر مستقیم دارد. حفاری به گونه ای انجام می شود که سطح زیرین صاف و یکنواخت باشد. در صورتی که محل حفاری شده، دارای خاک سست باشد، باید با خاک سفت پر و فشرده شود. این تراکم را می توان با خاک طبیعی یا با استفاده از شن انجام داد. برای فشرده سازی و آماده سازی پایه، از سنگدانه هایی با اندازه بین 12 تا 40 میلی متر استفاده می گردد. پس از پر کردن کافی مواد فشرده، پایه باید نسبت به زمین نیز فشرده گردد. تراکم، با استفاده از غلتک یا تجهیزات استخر مشابه بر اساس ناحیه تراکم انجام می گیرد. هنگامی که پایه استخر به درستی متراکم شد، یک لایه کوچک از بتن تمیز کننده به پایین ریخته می شود. ضخامت لایه بتن در اینجا، به طور کلی 5 سانتی متر است. به منظور تخلیه آسان آب در سیستم فیلتر، همیشه پایه استخر را دارای شیب ملایم می سازند. اما این شیب انتخابی باید به گونه ای باشد که تعادل شناگران را تحت تأثیر قرار ندهد. حداکثر شیب برای استخر کودکان و غیرشناگران، 1 در 40 توصیه می شود. در حالی که تخلیه کارآمد، اغلب به درجه شیب 1 در 80 نیاز دارد.

آرماتور فولادی برای دیواره و کف استخر:

پس از اتمام عملیات حفاری و آماده سازی پایه، مرحله بعدی تهیه آرماتور فولادی برای دیواره و کف استخر است. در روش گانیت یا شاتکریت، سازه بتنی به صورت یک تکه و بدون هیچ شکافی بین دیوار و کف ساخته می شود. اما هنگام ساخت با استفاده از قالب، دیوارها و پایه، کف به صورت دو قسمتی ساخته می شوند و یک شکاف برای جریان آب باقی می ماند. پس از تهیه آرماتور فولادی، خطوط لوله کشی ضروری(لوله استخر)، خطوط زهکشی و… در جای خود قرار می گیرند. تدارک پله در طرفین نیز مطابق طرح انجام می شود.

نصب سیستم پمپ و فیلتراسیون:

یک سیستم فیلتراسیون و یک پمپ استخر، که با هم روی یک مخزن بزرگ چیده شده و از بتن، فلز و غیره ساخته شده اند باید در استخر نصب گردند. سیستم فیلتر و پمپ نیز به خط آب شهری متصل می شود تا آب شیرین را به استخر برساند. این کار، برای جایگزینی آب از دست رفته از استخر به دلیل پاشیده شدن یا تبخیر آن، ضروری است.

بتن ریزی:

در این مرحله با توجه به انتخاب سازندگان، شاتکریت یا گانیت استاندارد با استفاده از نازل ها به سطح و دیوار استخر پاشیده می شود. همچنین از ابزارهای مخصوص برای شکل دادن به سطح، طبق طرح استفاده می شود. پس از اتمام بتن ریزی، باید دو بار در روز به مدت 14 روز فرآیند عمل آوری انجام گیرد. به طور کلی ضخامت پایه بتنی و دیواره های استخر، تعیین کننده دوام آن است و هر چه ضخامت بیشتر باشد، کمتر در معرض شکاف و ترک قرار می گیرد. البته ضخامت کف استخر، اغلب بیشتر از دیواره ها تنظیم می شود. همچنین به منظور ایمنی بیشتر، یک پوسته استخر استاندارد به ضخامت حداقل 6 اینچ، به استثنای گچ باید وجود داشته باشد. همانگونه که قبلا نیز اشاره کردیم، در بین روش های ساخت (استفاده از قالب یا شاتکریت)، بهینه ترین گزینه، ساخت با شاتکریت است. این روش یک ساختار یکپارچه ایجاد می کند که نیرو را بهتر نگه می دارد. در روش قالب بندی، دیوارها و کف دارای شکافی هستند که امکان جدا شدن از هم را دارند. البته ایجاد ضخامت بیشتر برای قالب، می تواند به جلوگیری از این مشکل کمک کند.

ضد آب کردن استخر بتنی:

محبوب ترین روش های ضد آب استخر بتنی استفاده از کاشی، شیشه، سرامیک یا استفاده از سیستم اپوکسی سیمانی یا هر غشای عایق رطوبتی است. انتخاب روش ضد آب بر اساس سطح ایستابی منطقه و شرایط رطوبتی خاک ها انجام می شود. عایق رطوبتی دیوارها و کف ها به منظور ضد آب بودن آن انجام می شود.

استخرهای بتنی

استخرهای بتنی اغلب در مقایسه با فایبرگلاس و وینیل، انعطاف‌پذیری بیشتری در طراحی برای دستیابی به هر گونه زیبایی دارند. آن ها کاملا قابل تنظیم هستند و با نصب و مراقبت مناسب، می توانند یک عمر دوام بیاورند. به طور کلی مزایای استخر بتنی را می توان شامل موارد زیر دانست…

مزایای ساختاری:

استخرهای بتنی با استفاده از شاتکریت و قرار دادن بتن بر روی آرماتورهای فولادی با سرعت بالا برای تشکیل سطوح عمودی و منحنی با مقاومت فشاری بالا، ساخته می‌ شوند. شاتکریت برای کاربردهای استخر ایده آل است، زیرا سطحی متراکم با خلل و نفوذپذیری کم را تشکیل می دهد.

انعطاف پذیری در طراحی:

استخرهای بتنی می توانند به هر اندازه، شکل یا عمقی طراحی و ساخته شوند. استفاده از شاتکریت، سفارشی ‌سازی را به حداکثر می ‌رساند و شعاع‌ های تنگ، عمق‌ های متغیر و صندلی ‌ها و پله ‌های داخلی را امکان ‌پذیر می‌ کند. همچنین ممکن است نورپردازی در پوسته استخر برای محیط و ایمنی بیشتر نیز نصب شود. استخرهای بتنی با کاشی و سایر مواد عایق کننده، قالب پوشش هستند.

دوام و عمر طولانی استخر بتنی:

بتن مطمئن ترین راه حل پوسته استخر است. دوام و استحکام بی نظیر آن از آن در برابر آب و هوای نامناسب و سایش سنگین، محافظت می کند. علاوه بر این، بتن در برابر لکه ها و خراش ها مقاومت می کند تا ظاهر خود را در طول زمان حفظ کند. این ویژگی های ذاتی به استفاده طولانی مدت و لذت بردن از استخر کمک می کند. استخرهای بتنی با نگهداری مناسب حداقل 50 سال عمر مفید دارند و می توانند ارزش ملک را افزایش دهند.

---

سوالات متداول