آب خاکستری چیست؟

آب خاکستری چیست

آب خاکستری (Grey Water) که به فاضلاب خاکستری هم معروف است، قسمتی از فاضلاب است که در صورت تصفیه اصولی، مجددا قابل استفاده می باشد. اغلب افراد گمان می کنند فاضلاب های شهری به طور کلی آلوده و بلا استفاده هستند و بهتر است بدون کوچک ترین درنگ، از محل زندگی انسان ها خارج شده و معدوم گردند. اما بررسی ها نشان می دهد که بخش قابل توجهی از پساب ها در صورت طی کردن مراحل اصولی تصفیه، می توانند مجددا مورد استفاده قرار گرفته و به چرخه مصرف بازگردند!

برای بررسی بهتر این مسئله، بهتر است به کیفیت آب هایی که هر روز راهی کانال های فاضلاب می شوند، توجه نمایید. به غیر از خروجی سرویس های بهداشتی، آبی که پس از استحمام، شستشوی میوه جات، ظروف، دست ها و … بر جای می ماند، آنقدر آلوده نیست که نتوانیم آن را تصفیه کرده و دوباره به مصرف برسانیم.

بسیار واضح است که پساب های حاصل از شستشو در خانه ها، ادارات، مدارس و… با فاضلاب خارج شده از توالت ها و موارد مشابه متفاوت اند. این پساب ها که گاه تا هشتاد درصد حجم کل فاضلاب شهری را تشکیل می دهند، قابلیت تصفیه و کاربرد مجدد را دارا می باشند. این نوع پساب ها که با فاضلاب سیاه یا Black Water (پساب سرویس های بهداشتی) در ارتباط نمی باشند، به اصطلاح آب خاکستری یا فاضلاب خاکستری نام می گیرند.

فاضلاب خاکستری چیست؟

فاضلاب خاکستری یا آبگریز، نام دیگر آب خاکستری (GreyWater) است که همانطور که گفته شد، بخش قابل استفاده فاضلاب است که به علت رنگ تیره و کدورت بالا با این نام شناخته می شود. فاضلاب خاکستری از نظر حجم و میزان آلودگی با فاضلاب سیاه متمایز است و نباید با آن یکسان فرض شود.

جالب است بدانید میزان pH آب خاکستری بین 5 تا 9 است که به علت کاربرد مواد شوینده و همچنین آمیختن با آلودگی های مختلف در هنگام شستشو، از این منظر با آب سالم تفاوت دارد. همچنین دمای آن نیز غالبا بین 20 تا 30 درجه سانتیگراد می باشد.

فاضلاب خاکستری چیست؟

ذرات و مواد موجود در آب خاکستری

آب خاکستری می تواند به ذرات جامد معلق شامل تکه های غذا، سبزیجات و میوه جات آلوده باشد. به طوری که شاخص TSS آن رقمی بین 120 تا 535 را نشان می دهد. همچنین مواد خوراکی، روغن، مواد معدنی، کربن آلی و انواع نمک مانند سدیم و آمونیوم نیز به صورت محلول یا مخلوط در این پساب ها موجود هستند.

علاوه بر تمامی این موارد، از آن جایی که آب خاکستری پساب فرآیندهای شستشو را نیز در خود دارد، احتمالا میزان قابل توجهی از باکتری ها، تخم انگل ها و سایر میکروارگانیسم ها نیز در آن یافت می شود. در نتیجه به علت وجود انواع مواد شوینده، آب های خاکستری دارای مقادیری سورفکتانت می باشند.

تصفیه آب خاکستری

همانطور که پیشتر گفته شد، فاضلاب خاکستری بر خلاف فاضلاب سیاه قابل تصفیه است. اهمیت این نکته زمانی روشن می شود که به حجم آبی که روزانه در شهرهای بزرگی چون تهران از دست می رود، توجه داشته باشیم. با توجه به محدودیت منابع آب و خصوصا مشکلات موجود در خصوص منابع زیرزمینی، تأمین آب کافی برای به جریان انداختن زندگی روزانه شهروندان، امری چالش برانگیز است. به ویژه این روزها که با ایجاد تغییرات مداوم در وضعیت آب و هوایی بسیاری از مناطق و تشدید خشکسالی، بحران آب بیش از پیش سبب بروز نگرانی شده است.

حال در نظر بگیرید که می توان با به کار بردن فناوری های روز دنیا و شناسایی حجم عظیمی از فاضلاب های قابل تصفیه، بخش قابل توجهی از آب مصرف شده را مجددا در اختیار شهروندان قرار داد. مسلم است که توجه به این قابلیت و گسترش شیوه های تصفیه فاضلاب، در تخفیف اثرات بحران آب نقش بسیار مهمی را ایفا خواهد کرد.

تصفیه آب خاکستری

روش های تصفیه آب خاکستری

امروزه می توان فاضلاب های خاکستری را در ابعاد وسیع جمع آوری کرده و پاکسازی نمود یا حتی با روش های خانگی و با کمک دستگاه های پیشرفته، آب خاکستری را تصفیه کرده و در مواردی چون آبیاری باغچه، گلدان ها، شستشو و… مورد استفاده قرار داد.

روش های تصفیه آب خاکستری نیز روش ها و مراحل تصفیه آب بسیار متنوع هستند که در اینجا چند مورد از آن ها رو مورد بررسی قرار می دهیم.

تصفیه فیزیکی آب خاکستری

ته نشینی

این شیوه برای جدا کردن ذرات معلق و جامد نسبتا سنگین از آب مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش، آب های خاکستری در یک فضای معین، جمع آوری می شوند تا به مرور زمان از تحرکشان کاسته شده و در عین حال، ذرات جامد معلق در آن ها نیز ته نشین شوند. پس از گذشت زمان معین، می توان این ذرات را به سادگی از آب جدا نمود.

استفاده از فیلتر شنی در تصفیه آب خاکستری

فیلتر شنی نوعی فیلتر است که با استفاده از ماسه و موادی نظیر سیلیس، فرآیند تصفیه فیزیکی آب را به انجام می رساند. با استفاده از این دستگاه، می توان حجم قابل توجهی از آلودگی ها و قطعات بسیار ریز موجود در آب را از آن جدا نمود.

فیلترهای شنی از نظر اقتصادی محصولاتی به صرفه هستند و نگهداری و راه اندازی آن ها نیز آسان است.

نکته قابل توجه این است که فیلترهای شنی به طور دوره ای، خود به پاکسازی و شستشو (Backwash) نیاز دارند؛ چراکه در غیر این صورت، مجاری و منافذ موجود میان شن ها و سیلیس ها، مسدود شده و عملکرد فیلتر مختل می گردد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص فیلترشنی، اطلاع از قیمت و خرید این محصول، می توانید به صفحه فیلتر شنی استخر در وبسایت اطلس موج آبتین مراجعه نمایید.

تصفیه فیزیکی آب خاکستری

استفاده از فیلتر ممبران در تصفیه فاضلاب خاکستری

فیلتر ممبران، نوع دیگری از فیلترهاست که می توان جهت تصفیه آب خاکستری، از آن استفاده نمود. در فیلترهای ممبران از الیاف مخصوصی استفاده می شود که به صورت رشته ای در کنار هم قرار می گیرند و آب را از خود عبور می دهند، اما از عبور ذرات جامد حتی در حجم های بسیار اندک جلوگیری می کنند.

در نتیجه این فرآیند، بسیاری از ذرات معلق و میکروارگانیسم هایی که با چشم غیرمسلح قابل رویت نیستند، به سادگی از جریان آب حذف خواهند شد.

غربالگری

می توان برای جدا کردن ذرات جامد، از چندین لایه صافی مانند استفاده کرد. به این صورت فاضلاب خاکستری از بخش های مختلف دارای خلل و فرج عبور می نماید اما قطعات ریز و درشت معلق را پشت هر لایه به جا می گذارد.

روش فوق به این صورت است که صافی هایی با مجاری درشت تر در ابتدای مسیر جریان قرار می گیرند و ذرات بزرگ زودتر از همه حذف می شوند. سپس آب همراه با باقی ذرات از صافی بعدی با مداخل ریزتر رد می شود و به همین ترتیب، جامدات بر حسب اندازه خود، مرحله به مرحله از آب جدا می گردند.

استفاده از اشعه فرابنفش در تصفیه آب خاکستری

همانطور که می دانید، اشعه فرابنفش یا UV می تواند برای میکروارگانیسم ها بسیار مضر و خطرناک باشد. در نتیجه با تاباندن این اشعه به پساب ها، بسیاری از باکتری ها، میکروب ها، انگل ها و… به خوبی کنترل خواهند شد. البته اشعه UV میکروارگانیسم ها را از بین نمی برد بلکه سبب توقف فعالیت آن ها می گردد و از این طریق میزان سلامت آب را ارتقا می دهد.

بر خلاف تصور بسیاری از افراد، UV هیچ تأثیر شیمیایی به همراه ندارد و استفاده از آن در فرآیند تصفیه، برای سلامت انسان خطرناک نمی باشد. آبی که اشعه فرابنفش به آن تابانده شده باشد، در صورت آشامیدن یا مصارف دیگر، سبب ایجاد بیماری یا سرطان نخواهد شد.

این شیوه در بسیاری از جهات مفیدتر و موثرتر از روش های شیمیایی عمل خواهد کرد و در عین حال برای سلامت افراد و تجهیزات، مضرات کمتری نیز در پی خواهد داشت.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با سیستم UV و تهیه دستگاه UV، پیشنهاد می شود از صفحه مربوط به سیستم گندزدایی UV در وبسایت اطلس موج آبتین بازدید نمایید.

کربن فعال

کربن فعال نیز در حذف بسیاری از مواد اضافی موجود در آب، نقش موثری ایفا می نماید. این ماده بر روی سطح خود دارای خلل و فرج است و در نتیجه به جذب آلودگی ها و ذرات معلق کمک خواهد کرد. به علاوه، استفاده از کربن فعال در تعدیل رنگ و از بین بردن بوی بد پساب نیز بسیار مفید است.

همچنین محصولاتی تحت عنوان فیلتر کربنی به بازار عرضه می شوند که از خاصیت ماده فوق در تصفیه آب و فاضلاب استفاده می نمایند.

مهم ترین نقطه ضعف این روش در تصفیه آب خاکستری، هزینه بالا و نه چندان به صرفه آن است.

تصفیه شیمیایی آب خاکستری

تصفیه شیمیایی فاضلاب خاکستری

اکسیداسیون فتوکاتالیتیکی

همانطور که پیشتر گفته شد، اشعه فرابنفش (UV) در از بین بردن عوامل بیماری زا بسیار موثر عمل می کند، اما می توان با استفاده از روش های شیمیایی، این تأثیر را افزایش داد.

یکی از این شیوه ها که اتفاقا نوعی فناوری جدید محسوب می شود، استفاده از دی اکسید تیتانیوم در ابعاد نانو است. این ذرات سبب جذب بیشتر طیف فرابنفش خواهند شد و تأثیر آن را در پاکسازی پساب ها افزایش خواهند داد. با جذب UV توسط دی اکسید تیتانیوم، رادیکال آزاد هیدروکسیل تولید می شود. افزایش میزان این عامل در آب، به ایجاد آسیب به ترکیبات و مواد آلی منجر می گردد و در نتیجه میکروارگانیسم ها از بین خواهند رفت.

تحقیقات نشان می دهند که این شیوه تا 65 درصد موثر واقع می شود. با توجه به این رقم، بهتر است از اکسیداسیون فتوکاتالیتیکی در تصفیه پساب هایی با درجه آلودگی کمتر استفاده گردد.

استفاده از کلر در تصفیه آب خاکستری

کلر یکی از پرکاربردترین موادی است که در فرآیند تصفیه و گندزدایی آب مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده همچنین در امر تصفیه پساب و فاضلاب خاکستری نیز مفید واقع می شود و می تواند تا حد زیادی به حذف میکروارگانیسم های مضر کمک نماید. کلر با فرآیند اکسیداسیون، این عوامل بیماری زا و مشکل ساز را از بین می برد و امکان مصرف مجدد آب خاکستری را فراهم می نماید. به علاوه، کلر به شکلی موثر سبب کنترل بوی بد و آزاردهنده آب های آلوده خواهد شد.

کلر ماده ای ارزان است و کاربرد آن به منظور تصفیه حجم وسیعی از آب از نظر اقتصادی به صرفه خواهد بود. همچنین ماده فوق در طولانی مدت از بین نخواهد رفت و با گذشت زمان، فرآیند مذکور را به اتمام می رساند.

این مسئله می تواند از جهاتی نیز خطرناک باشد. چراکه این ماده بسیار سمی است و در صورت باقی ماندن در آب و مصرف آن توسط افراد، به ایجاد بیماری و مسمومیت منجر می گردد. به طوری که حتی استنشاق بوی ماده مذکور به ناراحتی های خفیف تنفسی می انجامد. به همین خاطر توصیه می شود که از کلر تنها به میزان صحیح و استاندارد استفاده گردد. همچنین ماده فوق خاصیت خورندگی بالایی دارد و در صورت عدم رعایت دستورات ایمنی، می تواند به تجهیزات نیز آسیب برساند.

توجه داشته باشید که ترکیب کلر با برخی مواد شیمیایی، می تواند نتایج خطرناکی را در پی داشته باشد. پس بهتر است پیش از به کار بردن آن، در خصوص نوع آلاینده های موجود در آب اطلاعات کافی کسب نمایید.

تصفیه الکتروشیمیایی آب خاکستری

در این شیوه جریان الکتریکی سبب لخته شدن ذرات و جدا شدن آن ها از آب می شود. در اینجا با کمک الکترودهای آلومینیوم و آهن، ذرات آلاینده، منعقد شده و در انتهای مخزن ته نشین می گردند.

سپس می توان با استفاده از روش های تصفیه فیزیکی، این مواد را با حداقل هزینه و انرژی از آب حذف نمود.

تصفیه بیولوژیکی فاضلاب خاکستری

تصفیه بیولوژیکی فاضلاب خاکستری

تصفیه آب خاکستری به روش هوازی

این شیوه هم به حذف آلاینده های آلی کمک می کند و هم در ته نشین شدن میکروارگانیسم ها موثر واقع می گردد.

در روش هوازی، اکسیژن به شیوه های مختلف به درون آب نفوذ می کند و به تسریع فعالیت میکروارگانیسم ها منجر می شود. میکروارگانیسم ها با آغاز فعالیت خود، از مواد آلی موجود در آب تغذیه نموده و سبب حذف آن ها می گردند.

میکروارگانیسم ها پس از مصرف این مواد آلی، تا حد زیادی سنگین شده و در اعماق آب ته نشین می گردند. در نتیجه می توان آن ها را به سادگی از آب جدا نمود.

استفاده از  مدیا (Media)

می توان به منظور افزایش نقش میکروارگانیسم ها در پاکسازی فاضلاب و آب خاکستری، از Media استفاده نمود. به طور کلی باکتری ها تمایل دارند به اجسام جامد بچسبند و در اطراف آن ها تجمع نمایند. به همین خاطر به منظور تصفیه فاضلاب، در مسیر عبور آب از اجسامی تحت عنوان مدیا استفاده می شود تا با جذب میکروارگانیسم ها، لایه ای تحت عنوان بیوفیلم تشکیل گردد. سپس با عبور آب از این بخش، باکتری ها به تجزیه مواد آلی می پردازند و در نتیجه، به شکلی موثرتر به از بین رفتن آلاینده ها کمک می کنند.

نکته: در میان تمامی روش های مذکور، شیوه های بیولوژیکی از تأثیر محدودتری برخوردار هستند.

این روزها محصولات و دستگاه های متنوعی با هدف پاکسازی فاضلاب خاکستری در خانه ها، مراکز تفریحی، اداری و… به فروش می رسند که هر کدام بر اساس یکی از شیوه های ذکر شده عمل نموده و به پاکسازی و مصرف مجدد آب کمک می نمایند.

کاربرد آب خاکستری

کاربرد آب خاکستری

فاضلاب خاکستری ممکن است حتی پس از تصفیه کامل نیز از استانداردهای لازم برای تمامی موارد مصرف برخوردار نباشد. در نتیجه کاربردهای آن محدود خواهد بود. البته این نکته تا حد زیادی به روش تصفیه و راندمان آن نیز بستگی دارد.

از آب خاکستری تصفیه شده اغلب برای آبیاری مزارع، فضای سبز، پارک ها، درختان و باغچه های خانگی استفاده می شود. البته در صورت عدم تصفیه مناسب، ممکن است گیاهان و درختان نیز مورد آسیب واقع شوند.

به علاوه برای شستشوی حیاط ساختمان ها، پارکینگ ها، خودروها و… نیز می توان از این آب استفاده نمود. از دیگر موارد کاربرد خانگی آب خاکستری می توان به کولرهای آبی و فلاش تانک توالت ها اشاره کرد.

امتیاز شما

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آیا نیاز به مشاوره دارید ؟